Nguyá»…n Äình Chiểu
Là má»™t nhà nho yêu nước, sinh ngà y 01 - 07 - 1822 tại là ng Tân Khánh, phá»§ Tân Bình, tỉnh Gia Äịnh, mất tại Ba Tri (Bến Tre) năm 1888 (24 - 5 năm Máºu Tý). Cha là Nguyá»…n Äình Huy, ngưá»i Thừa Thiên, là m thư lại trong dinh Lê Văn Duyệt ở thà nh Gia Äịnh. Năm 1833, Nguyá»…n Äình Huy đưa con vá» gởi má»™t ngưá»i bạn ở Huế để ăn há»c. Khoảng năm 1840, Nguyá»…n Äình Chiểu trở vá» quê và sau đó thi đỗ tú tà i (1843) ở trưá»ng thi Gia Äịnh lúc 21 tuổi. Năm 1846, ông ra Huế chá» khoa thi Há»™i, nhưng sắp đến kỳ thi thì hay tin mẹ mất, ông vá» chịu tang. Dá»c đưá»ng, phần vì mệt nhá»c, phần vì thương mẹ, ông bị ốm nặng và mù cả hai mắt. Äến quê nhà , ông lại bị vợ chưa cưới bá»™i ước nhưng không nản lòng, ông ở lại Gia Äịnh mở trưá»ng , há»c trò theo há»c rất đông, nhân dân thưá»ng gá»i ông là Äồ Chiểu, Tú Chiểu
Pháp chiếm Gia Äịnh, ông lui vá» Ba Tri ( Bến Tre) dạy há»c và là m thuốc. Ông liên hệ máºt thiết vá»›i các nhóm nghÄ©a binh chống Pháp. Không thể trá»±c tiếp cầm gươm giết giặc, ông giúp ý kiến cho các lãnh tụ nghÄ©a quân, dùng ngòi bút cá»§a mình ca ngợi những chiến sÄ© đã hy sinh cho đất nước, vạch trần tá»™i ác cá»§a bá»n bán nước và cướp nước , kêu gá»i nhân dân không hợp tác vá»›i giặc. ThÆ¡ văn ông là thÆ¡ văn chiến đấu. Năm 1888 ông mất. Nhân dân vô cùng tiếc thương, nhiá»u ngưá»i đã để tang ông
Các tác phẩm nổi tiếng: Lục Vân Tiên, Dương Từ Hà Máºu, Ngư tiá»u vấn đáp y thuáºt .... Và má»™t số bà i văn tế nổi tiếng: Văn tế nghÄ©a sÄ© Cần Giuá»™c, Văn tế nghÄ©a sÄ© tráºn vong Lục Tỉnh .
|
|